- 1. Zoals bekend heeft wijlen burgemeester Van der Laan in 2016 besloten om het sluitingsbeleid voor coffeeshops na beschietingen, vuurwerk of een handgranaat op te schorten. Dit geldt alleen voor coffeeshops die een verklaring hebben ondertekend waarin zij onder meer aangeven vrijwillig een korte periode dicht te gaan na een beschieting, vuurwerk of een handgranaat om politie en justitie de tijd te geven om onderzoek te doen en voor een soort van afkoelmoment richting de buurt. Daarnaast dienen de coffeeshops veiligheidsmaatregelen te nemen en mee te werken aan het onderzoek vanuit de politie en justitie. Coffeeshops die de verklaring hebben ondertekend en vrijwillig een periode dichtgaan, worden niet verplicht gesloten en mogen ook sneller weer open. Volgens de cijfers van de gemeente Amsterdam heeft 90% van de coffeeshops de verklaring ondertekend. Coffeeshops die de verklaring niet hebben ondertekend krijgen te maken met het reguliere sluitingsbeleid en worden verplicht voor onbepaalde tijd gesloten.
- 2. De huidige burgemeester Halsema lijkt een strengere lijn te volgen waarbij coffeeshops sneller en langer gesloten dienen te zijn na openbare orde incidenten. Het gaat er daarbij volgens de burgemeester niet om of de ondernemer in kwestie iets te verwijten valt, maar enkel om eventuele herhaling te voorkomen. Dit heeft er in het verleden voor gezorgd dat coffeeshops veelvuldig te maken kregen met beschietingen, vuurwerk en handgranaten om op die manier de ‘concurrentie’ uit te schakelen.
- 3. Buiten de incidenten omtrent de openbare orde liggen coffeeshops al langer onder een vergrootglas als het gaat om de benodigde exploitatievergunning en gedoogverklaring in combinatie met schaarse rechten. Een aantal gemeenten meent dat die vergunning en/of gedoogverklaring moet worden gezien als een zogenaamd schaars recht. Dit omdat in alle gemeenten (met uitzondering van Amsterdam) er een maximum aantal coffeeshops is toegestaan. Daarnaast hebben veel gemeenten ervoor gekozen om helemaal geen coffeeshops toe te staan in hun gemeente. Aangezien er een maximum is gesteld kan er geredeneerd worden dat er sprake is van een plafond waardoor er een zekere mate van schaarste wordt gecreëerd.
- 4. De Rechtbank Limburg heeft daar in maart 2021 uitspraak over gedaan en geoordeeld dat een dergelijke vergunning en gedoogverklaring geen schaarse vergunning is. Tegen deze uitspraak is hoger beroep ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Navraag leert dat dit hoger beroep nog steeds niet op zitting is gepland en er ook geen zicht is op wanneer de zaak op zitting komt, laat staan wanneer er een uitspraak verwacht kan worden.
- 5. Ondertussen verlengt menig burgemeester met het oog op die uitspraak van de Afdeling de exploitatievergunningen en/of gedoogverklaringen nog maar voor een kortere periode om zo de weg vrij te maken voor een eventuele loting, mocht de Afdeling van mening zijn dat er wel degelijk sprake is van een schaars recht. In dat geval moet namelijk een ieder mee kunnen dingen naar een exploitatievergunning en gedoogverklaring. Zo heeft de burgemeester van Amersfoort besloten om enkel nog gedoogverklaringen voor de duur van drie jaar uit te geven – wat overigens in strijd lijkt te zijn met zijn eigen beleid dat vijf jaar voorschrijft. Huidige exploitanten zal dan een overgangstermijn moeten worden geboden waarbij er onder meer zal moeten worden gekeken naar de terugverdientijd van de investeringen. Dit in lijn met een andere uitspraak van de Afdeling inzake de ambulante handel in Nijmegen.
- 6. Terug naar de openbare orde, coffeeshops en Amsterdam. In september 2018 heeft er een explosie plaatsgevonden bij een coffeeshop in de Derde Oosterparkstraat. Uit onderzoek van de politie bleek dat er sprake was van zwaar vuurwerk. De coffeeshop werd direct gesloten door de burgemeester, ook al kon er niet direct een link worden gelegd tussen de exploitant en de explosie. De exploitant had de eerder genoemde verklaring niet ondertekend. In december 2018 heeft de exploitant een eerste heropeningsverzoek gedaan. Deze werd afgewezen door de burgemeester welke stand hield bij de rechter. Daarna heeft de exploitant meerdere malen verzocht om heropening. Dit werd elke keer afgewezen door de burgemeester en dit hield elke keer stand bij de rechter.
- 7. Na lang procederen is uiteindelijk recent in hoger beroep bij de Afdeling geoordeeld dat de coffeeshop niet langer gesloten hoeft te blijven. Er is namelijk geen verband aangetoond tussen de exploitant en de explosie, en ook heeft de burgemeester niet kunnen onderbouwen dat er nog steeds een dreiging voor de openbare orde is. Al met al is de coffeeshop ruim vier jaar gesloten geweest en is het nog wachten op een nieuwe exploitatievergunning voordat de coffeeshop weer open mag. De Afdeling heeft bepaald dat de burgemeester binnen zes weken een nieuw besluit moet nemen op de aanvraag van de exploitatievergunning. Al met al een gevoelige tik voor de burgemeester, die niet zomaar een sluiting van een coffeeshop kan blijven bevelen terwijl onder meer politie en justitie geen verband kunnen leggen tussen de explosie en de exploitant.
- 8. De burgemeester is zelfs twee keer in korte tijd op de vingers getikt. Een zelfde soort situatie deed zich voor aan de Admiraal de Ruijterweg in Amsterdam. Daar heeft in november 2020 een explosie plaatsgevonden. Ook hier kon niet direct een verband worden gelegd tussen de exploitant en de explosie. Nadat de ondernemer meermaals om heropening van de coffeeshop had verzocht, kreeg ook hij recent gelijk van de rechter. Hier liet de rechter het geen vier jaar duren voordat er heropend mag worden. Wel dient de coffeeshop nog een nieuwe exploitatievergunning en gedoogverklaring te verkrijgen. Deze zal – als die al verleend wordt – ongetwijfeld met strikte voorwaarden worden verleend.
- 9. Nadat de gemeenteraad vooralsnog niet mee wil werken aan een invoering van het I-criterium zijn de bovengenoemde voorbeelden opnieuw een gevoelige nederlaag voor de burgemeester en haar strijd tegen het verder terugdringen van coffeeshops in Amsterdam.
- 10. Naast de sluiting vanwege de openbare orde zijn er in Amsterdam maar ook in andere steden als Rotterdam en Utrecht coffeeshops door de jaren heen gesloten omdat zij te dicht in de buurt van een (middelbare) school zaten. Recent is dat ook in Rotterdam opnieuw gebeurd. Sinds 1990 exploiteert een ondernemer daar een coffeeshop. In 2020 is er een Luzac College-Lyceum gevestigd in de nabijheid van de coffeeshop. Dit op een loopafstand van 227 meter. De gemeente Rotterdam heeft alleen een minimale afstand van 250 meter tussen een coffeeshop en een (middelbare) school opgenomen in hun beleid. Bij de laatste verlenging van de exploitatievergunning heeft de burgemeester daarom bepaald dat de coffeeshop niet geopend mag zijn tijdens de openingstijden van het Luzac. Daar was de ondernemer het niet mee eens.
- 11. Coffeeshops moeten zich in Nederland aan de Aanwijzing Opiumwet houden. Daar staan onder meer de gedoogvoorwaarden opgenomen. Een van die gedoogvoorwaarden is het zogenaamde J-criterium. Coffeeshops moeten personen onder de 18 jaar de toegang weigeren. Dit doet deze ondernemer in Rotterdam al jaren en hij is ook nooit betrapt op een overtreding daarvan. Hij is zelfs bereid om de minimale leeftijd naar 21 te brengen om de gemeente tegemoet te komen. Het is van algemene bekendheid dat er geen jongeren van 21 op een middelbare school zitten. Het is dan ook fysiek onmogelijk om als scholier van het Luzac in de coffeeshop te komen. De rechter ging mee in dat argument en oordeelde dat de ondernemer voldoende maatregelen heeft genomen en wil nemen om ervoor te zorgen dat er geen minderjarigen in zijn coffeeshop belanden.
- 12. Ten overvloede maakte de rechter gehakt van het argument van de burgemeester dat er sprake is van een normvervaging onder jongeren door de aanwezigheid van de coffeeshop. Jongeren worden namelijk overal, en zeker in een stad als Rotterdam, geconfronteerd met de verkoop en het gebruik van drugs.
- 13. Al met al kan er worden geconcludeerd dat het erop lijkt dat coffeeshops meer rechten hebben dan zij in het verleden werden toegedicht. Beleid gericht op het sluiten en beperken van coffeeshopexploitaties moet dan ook goed worden uitgelegd en toegepast worden door burgemeesters en maakt exploitanten niet direct kansloos in een procedure.
Plaats een Reactie
Meepraten?Draag gerust bij!