Het aanvragen van een (horeca) exploitatievergunning is geen sinecure. Er wordt bij de aanvraag een groot aantal gegevens verlangd door de burgemeester; ook vanwege de Wet Bibob. Vanwege de veelheid aan stukken die moet worden aangeleverd, kan het indienen van een aanvraag de nodige tijd in beslag nemen. Vervolgens kan de beslissing van de burgemeester -ondanks de beslistermijnen- ook nog lang op zich laten wachten. En dan kan die beslissing ook nog eens negatief uitvallen. Zo kan de aanvraag, vanwege het niet (kunnen) aanleveren van alle (soms onterecht) gevraagde informatie, buiten behandeling worden gesteld of (gedeeltelijk) worden geweigerd.

Dan staat de lange weg, van eerst bezwaar en vervolgens beroep bij de bestuursrechter, open. Zo’n procedure kan zomaar jaren in beslag nemen. Krijgt de horecaondernemer uiteindelijk gelijk, dan is het exploiteren van het horecabedrijf vaak al niet meer mogelijk. De huur is dan meestal al noodgedwongen opgezegd. Wat resteert, is een schadeclaim tegen de gemeente, waarbij tevens aanspraak kan worden gemaakt op de wettelijke rente. Een dergelijke claim wordt niet bepaald warm ontvangen door de gemeente.

Onrechtmatig besluit

Voor het claimen van schade is in de regel van belang dat hier een onrechtmatig handelen of nalaten aan ten grondslag ligt. In deze zaak was de vraag of er sprake was van een onrechtmatig besluit van de burgemeester. Als het bewuste besluit in de bezwaarfase wordt herroepen of in de beroepsfase wordt vernietigd, is er in beginsel sprake van een onrechtmatig besluit dat leidt tot overheidsaansprakelijkheid en geeft de horecaexploitant (aanvrager) recht op een schadevergoeding.

Ook bij het ten onrechte buiten behandeling stellen van een aanvraag van een exploitatie- en Alcoholwetvergunning door de gemeente kan er van een onrechtmatig besluit sprake zijn. Vaak moet eerst bestuursrechtelijk verder worden geprocedeerd om de onrechtmatigheid van het besluit vastgesteld te krijgen. Gemeenten zijn (uiteraard) niet snel genegen om fouten in de besluitvorming en de daaruit voortvloeiende aansprakelijkheid te erkennen. Maar deze consequentie kan er wel degelijk zijn!

Dat het loont om als exploitant toch door te zetten als ten onrechte een aanvraag buiten behandeling wordt gesteld of een vergunning ten onrechte wordt geweigerd, blijkt onder meer ook uit een zaak uit onze praktijk waarin recent de rechtbank Amsterdam een schadebedrag heeft toegekend aan de horecaexploitant vanwege een onrechtmatig besluit van de gemeente Amsterdam.

De zaak in het (heel) kort

In 2017 heeft de gemeente Amsterdam ten onrechte een aanvraag van de horecaondernemer buiten behandeling gelaten. Volgens de gemeente was er sprake van een incomplete aanvraag. Namens de horecaexploitant heeft Meester Advocaten dit betwist. In bezwaar concludeert de burgemeester uiteindelijk dat hij de aanvraag inderdaad niet buiten behandeling had mogen stellen. Maar, stelt de burgemeester, die aanvraag is inmiddels ook niet meer van belang omdat de horecaondernemer de huur van het pand gedwongen heeft moeten opzeggen. Hierdoor was exploitatie door deze ondernemer niet meer mogelijk. De ondernemer zou aldus geen belang meer hebben bij de exploitatievergunning. De burgemeester wilde het dossier vervolgens sluiten. De ondernemer zou met een fikse schade en gederfde omzet blijven zitten.

De exploitant laat het er, vanwege die schade, niet bij zitten. Om een juridische ingang tot schadeverhaal te kunnen hebben, moest echter wel eerst formeel vast komen te staan dat er hier sprake was van onrechtmatige besluitvorming. In weerwil van het standpunt van de burgemeester is, na een lange bestuursrechtelijke procedure door zowel de rechtbank Amsterdam als door Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, overwogen dat de exploitant nog steeds belang had bij een beslissing op de aanvraag (ook al kon de ondernemer op die locatie niet meer exploiteren). Zou de burgemeester de vergunning hebben moeten verlenen als de aanvraag wel in behandeling was genomen, en was daardoor de aangetoonde schade mogelijk voorkomen?

Uiteindelijk is niet alleen vastgesteld dat het primaire besluit (BIP) tot buiten behandeling stelling van de aanvraag onrechtmatig was, maar is ook door de burgemeester erkend dat er geen redenen aanwezig waren om de gevraagde vergunning te weigeren.

De horecaexploitant heeft vervolgens een schadeberekening laten opstellen van de geleden schade als gevolg van het ten onrechte buiten behandeling laten van de vergunningsaanvragen en de gevoerde (gewonnen) bestuursrechtelijke procedures. Na al die jaren van procederen resteerde enkel nog een schadeafwikkeling.

Ondanks deze bestuursrechtelijke uitspraken bleef de gemeente Amsterdam aansprakelijkheid van de hand wijzen en weigerde dus schadevergoeding aan de horecaondernemer te betalen. Uiteindelijk was de horecaexploitant genoodzaakt om de gemeente Amsterdam te dagvaarden in een civiel procedure. De bestuursrechter heeft enkel de bevoegdheid om schadeclaims met een maximum van € 25.000,- te beoordelen; de in deze zaak geleden schade was echter vele malen hoger. Na een lang bestuursrechtelijk traject, moest nu ook nog eens de gang naar de civiele rechter gemaakt worden.

Gemeente veroordeeld tot betaling schadevergoeding

Onlangs en bijna 7 jaar na het onrechtmatige besluit,  heeft de rechtbank vonnis gewezen (https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBAMS:2024:3077). De rechtbank heeft het causale verband, tussen de onrechtmatige besluiten van de burgemeester en de schade die dit tot gevolg heeft gehad, aangenomen. Aan de horecaexploitant is een substantiële schadevergoeding toegekend. Tevens is de gemeente wettelijke rente verschuldigd over de volledige schadevergoeding, en wel vanaf  november 2017. Dit kan behoorlijk oplopen, zeker nu de wettelijke rente momenteel 7% bedraagt.

Is uw aanvraag ten onrechte buiten behandeling gesteld of ten onrechte geweigerd, neem dan contact op met mr. G.L.M Teeuwen (bestuursrecht) en mr. K. Aupers (civielrecht) of een van onze andere specialisten van de secties civiel recht en bestuursrecht.