Bibob-procedure

Wet Bibob

Op 1 juni 2003 is de Wet Bevordering Integriteit Beoordelingen door het Openbaar Bestuur (Wet Bibob) in werking getreden. Op grond van deze wet hebben gemeenten meer bevoegdheden om een aantal vergunningen te weigeren of in te trekken wanneer sprake is van ernstig gevaar dat de beschikking (mede) gebruikt zal worden ten behoeve van de benutting van voordelen uit criminele activiteiten (malafide ondernemers) of dat de beschikking mede gebruikt zal worden voor het plegen van een strafbaar feit. Naast de mogelijkheid om de aanvraag van horecavergunningen te weigeren kunnen ook extra voorwaarden worden gesteld.

De Wet Bibob is diverse malen gewijzigd, waaronder laatstelijk per 1 augustus 2020. Hierbij is de reikwijdte van de wet uitgebreid, krijgt het bestuursorgaan toegang tot meer justitiële gegevens van diverse betrokkenen en is de termijn van hergebruik van een advies verruimd van twee naar vijf jaar.

Onze specialisten op dit onderwerp:

Hoe er met de in de Wet Bibob verleende intrekking- en wijzigingsbevoegdheden door het gemeentebestuur wordt omgegaan, dient in een beleidsnotitie te worden vastgelegd.

Niet iedere gemeente kiest ervoor om gebruik te maken van het Bibob-instrumentarium. Meer informatie over het gemeentelijk Bibob-beleid leest u hier.

Bibob-vragenlijst

Van de gemeenten die de Wet Bibob wensen toe te passen hanteren de meeste een zogenaamde ‘Bibob-vragenlijst’ die moet worden ingevuld bij het aanvragen van nieuwe horecavergunningen. Onder horecavergunningen wordt dan meestal verstaan de Alcoholwetvergunning, de eventueel benodigde exploitatievergunning maar ook een eventueel te verkrijgen bouwvergunning.

De inhoud van de vragenlijst verschilt per gemeente. Gemiddeld bevat deze lijst vragen over onder andere historische problemen van de ondernemer/onderneming, betalingsgedrag jegens de fiscus en overige crediteuren, in het verleden eventueel plaatsgevonden faillissementen, het soort financiering van het bedrijf en gegevens van de eventuele pandeigenaar.

Het landelijke bureau Bibob heeft een standaardvragenlijst opgesteld die valt te downloaden via https://www.justis.nl/producten/bibob/bestuursorganen/eigen-onderzoek/bibob-vragenlijst.aspx.

Echter blijken veel gemeenten een eigen – afwijkende – vragenlijst te hebben opgesteld. Dit is op zich toegestaan mits de vragen in overeenstemming zijn met de Regeling Bibob-formulieren en de achterliggende gedachte daarvan.

In de praktijk blijken veel gemeenten naast de ingevulde Bibob-vragenlijst de nodige bewijsstukken te verlangen. Het komt voor dat gemeenten één of meerdere ordners aan gegevens willen ontvangen.

Tip:
Houd rekening met het feit dat bij het aanvragen van horecavergunningen binnen een gemeente waarin Bibob-beleid is geïmplementeerd de aanvraag van de horecavergunning lange tijd kan vergen, de gemeente vaak de originele papieren wenst in te zien en dat het veel voorbereidingstijd vergt om alle papieren te verzamelen.

Privacy

Veel ondernemers vragen zich af in hoeverre de door hen ingediende stukken vertrouwelijk door de gemeente zullen worden behandeld.

Meestal geven ambtenaren hierop mondeling te kennen dat de stukken vertrouwelijk worden behandeld, doch blijken zij in de praktijk vaak niet bereid om op schrift te bevestigen dat deze stukken niet aan derden zullen worden verstrekt.

Informeer voorafgaand aan de verkoop bij uw gemeente in hoeverre de Wet Bibob is ingevoerd.
Informeer voorafgaand aan de verkoop bij uw gemeente of de zaak al voorafgaand aan het verstrekken van horecavergunning geopend mag zijn. Vraag daarbij tevens in hoeverre daaraan eventuele voorwaarden zijn verbonden.
Veel gemeenten stellen de koper binnen een bepaalde termijn in de gelegenheid om een horecavergunning aan te vragen. Mocht deze termijn, bijvoorbeeld 4 weken, zijn verstreken, dan dient de zaak sowieso gesloten te worden totdat op de aanvraag horecavergunning is beslist. Ga na in hoeverre een dergelijke termijn binnen de gemeente geldt.
Mocht er een dergelijke termijn gelden, dan dient bij het opstellen van het koopcontract hiermee rekening te worden gehouden. Zo is het mogelijk om de datum van de levering van het bedrijf juist in verband met deze regelgeving iets op te schorten.
Controleer altijd in hoeverre de verkoper in het bezit is van een geldige Alcoholwetvergunning en een geldige exploitatievergunning (voor zover in de bewuste gemeente met een systeem van exploitatievergunning wordt gewerkt). Dit kan van invloed zijn op de vraag of het bedrijf geopend mag blijven. Veel gemeenten stellen namelijk als voorwaarde dat u alleen geopend mag zijn zonder al in het bezit te zijn van een nieuwe vergunning, indien de oude vergunning correct en geldig was.

Ook de Bibob-procedure biedt slechts een beperkte bescherming van de aanvrager bij het overleggen van vertrouwelijke stukken.

Daartegenover staat dat het bestuursorgaan zeer grote consequenties kan (en mag) verbinden aan het niet verstrekken van volledige informatie in het kader van de Wet Bibob. De eerste jurisprudentie heeft reeds uitgewezen dat het niet volledig verstrekken van gegevens in het kader van de Wet Bibob in principe mag leiden tot weigering van de gevraagde vergunning.

Afgifte vergunning?

Nadat de gegevens volledig door de aanvrager aan het bestuursorgaan zijn verstrekt, dient het bestuursorgaan een beslissing te nemen op de desbetreffende aanvraag.
Lees meer over de beslistermijn voor afgifte vergunning.

Beslissing op aanvraag

Vervolgens dient het bestuursorgaan een beslissing te nemen op de aanvraag. Meer informatie over de vergunningsprocedure in het algemeen leest u hier.

In het kader van de Wet Bibob kan het bestuursorgaan onder meer nog de volgende beslissingen nemen:
a. De vergunning wordt afgewezen op grond van de Wet Bibob
b. De vergunning wordt verleend
c. Het bestuursorgaan wint advies in bij het landelijk Bureau Bibob

Wie mogen het advies inzien?

Het bestuursorgaan, de aanvrager en houder van de vergunning mogen het advies inzien. De eventuele derden die in het advies genoemd worden, mogen alleen desgevraagd het onderdeel van het advies inzien dat op hen betrekking heeft.

Is de Wet Openbaarheid van Bestuur van toepassing op een Bibob-advies?

Hoewel het Bibob-advies als document in beginsel onder het verstrekkingsregime van de Wob valt, zal in de praktijk het openbaar maken van het advies achterwege blijven op grond van een uitzonderingsbepaling in deze wet (genoemd in artikel 10).

Kan ik in beroep gaan tegen een Bibob-advies?

De wetgever heeft geen mogelijkheid geboden om tegen het Bibob advies zelf in bezwaar of beroep te gaan. De bezwaar- en beroepsprocedure uit de Algemene wet bestuursrecht is niet van toepassing op Bibob-adviezen. Wel op de uiteindelijke beschikkingen van het bestuursorgaan inclusief het Bibob-advies. Via het besluit tot weigering van de gevraagde horecavergunning valt het Bibob-advies dan wel te toetsen.

Bestuursorganen dienen, voordat zij een Bibob-advies aanvragen dit voornemen overigens kenbaar te maken aan de aanvrager van de horecavergunning. Ook hiertegen staat geen bezwaar open. Wel kan de aanvrager op dat moment besluiten om zijn aanvraag in te trekken.
Ook indien het bestuursorgaan van plan is om de gevraagde horecavergunning te weigeren al dan niet naar aanleiding van een Bibob-advies, zal zij dit voornemen kenbaar moeten maken aan de aanvrager. De aanvrager krijgt vervolgens de gelegenheid om zijn zienswijze kenbaar te maken. Daarnaast bestaat uiteraard nog steeds de mogelijkheid om de aanvraag in te trekken.

Neemt het Bureau Bibob contact op met de betrokkene wanneer hij onderwerp van de screening is?

In beginsel niet. Het contact omtrent een specifiek onderzoek verloopt via het bestuursorgaan. Dus ook wanneer het landelijk Bureau Bibob aanvullende informatie verlangt van een aanvrager, zal dit via het bestuursorgaan gecommuniceerd worden.